Szkoła kreatywnego pisania

Agnieszka od dzieciństwa jest wrażliwą, uważną, czułą na otaczający świat i ludzi dziewczynką. Skomplikowane dzieciństwo, choroba matki i trudna relacja z niedojrzałym do roli ojcem powodują, że droga wejścia w młodość i dorosłość jest trudna, kręta i wyboista (...). Agnieszka szybko i trafnie autodiagnozuje w sobie depresję, ale będzie musiało upłynąć wiele lat, aby instytucje medyczne, ośrodki pomocy psychologicznej i kręgi kościelne, w których szuka oparcia, stanęły na wysokości zadania i pomogły jej w nierównej walce z chorobą. Tabu społeczne lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych miesza się z plejadą postaci, które powinny, ale nie potrafią skutecznie pomóc.

Polska wieś lat 70. oczami dziecka. Dwunastoletni Rysiek ze wsi Tuklęcz marzy tylko o jednym – by grać i śpiewać w wiejskiej kapeli. Nie ma jednak ani instrumentu, ani odwagi, żeby porozmawiać o swoim marzeniu z ojcem, grabarzem, z którym popołudniami chodzi na cmentarz przygotowywać groby dla wciąż żyjących członków rodziny. Gdy po ukończeniu drugiego grobu umiera kolejna osoba, ojciec próbuje zrzucić winę za śmierć na Ryśka, ten bowiem śpiewał przy żywych pogrzebowe pieśni. Chłopiec zaczyna wierzyć w moc swojego śpiewu, nie chce jednak porzucić marzeń o śpiewaniu w kapeli.

Trzy bohaterki, ta sama historia. Rozpoczynająca się przed drugą wojną światową poruszająca opowieść o kobietach, których splatające się losy w przeszłości naznaczył jeden mężczyzna. Historia tym bardziej niesamowita, że dwie z nich nigdy go nie poznały. Zośka, Inka i Mika – należą do różnych pokoleń i mają różne doświadczenia, ale we wszystkich trzech płynie kresowa krew. Zośka – ciotka i Inki i Miki, wywiera silny wpływ na obie dziewczyny. Inka i Mika, choć są spokrewnione, bardzo długo nie wiedzą o swoim istnieniu. Postać Zośki łączy losy młodych kobiet, wywierając wpływ na ich wybory. Akcja toczy się w latach 1945 – 2014 głównie w Gliwicach, ale w książce pojawiają się także Gdańsk, Sopot, Wrocław, Paryż, Edynburg i Malaga, za to wspomnienia i retrospekcje bohaterów przenoszą czytelnika do przedwojennego Lwowa.

Jeżeli słowo „wkurw” kogoś razi, to podsuwam „kobiecą irytację”. Natomiast nie podsuwam „poezji kobiecej”, bo była i jest wymysłem facetów (co zresztą autorka ironicznie podkreśla). Poza tą etykietką dzieją się rzeczy zupełnie nieliryczne, raczej dosadne, mocne, zagęszcza się krajobraz lęków i urazów. Głowacka szczęśliwie uniknęła mielizn obnażenia i ckliwości – jej „kobiecość” uniwersalizuje się klarownie i rzeczowo, stając się „człowieczeństwem”. W każdym razie skaczącego po tych kanałach faceta, też DDA, zatrzymała na moment, a nawet (pora się przyznać) poruszyła do głębi. – Karol Maliszewski